19 października 2022 r. odbyły się dwa konwersatoria prof. Jeleny Konickiej (Uniwersytet Wileński) na temat sytuacji socjolingwistycznej współczesnej Litwy oraz źródeł „językowej mozaiki”, która znacząco się zmieniała na przestrzeni wieków. Różnorodność języków i kultur tego regionu ma swoje korzenie w wieloetnicznym, wieloreligijnym i wielokulturowym Wielkim Księstwie Litewskim ‒ państwie, które istniało ponad 500 lat.
Język rosyjski, funkcjonujący obecnie na Litwie jako język mniejszości narodowej, posiada swoją specyfikę regionalną w zapisie i wymowie nazw własnych (antroponimów i toponimów) oraz ich morfologii, a także w warstwie składniowej i leksykalnej. Językiem polskim posługuje się blisko 8% mieszkańców Litwy. Dzięki przywołaniu przez prof. Konicką przykładów polszczyzny kresowej studenci mieli okazję poznać jej specyficzne cechy dialektalne.
Tematem trzech kolejnych zajęć – 21, 24 i 25 października 2022 r. – był język litewski, który zachował najwięcej cech archaicznych spośród wszystkich języków indoeuropejskich. Podstawy fonetyki języka litewskiego, zaprezentowane przez prof. Konicką w ujęciu kontrastywnym, w porównaniu z wymową w znanych nam językach słowiańskich (rosyjskim i polskim), umożliwiły uczestnikom kursu samodzielne czytanie prostych dialogów. Morfologia języka litewskiego okazała się znacznie trudniejsza (12 paradygmatów fleksyjnych!), niemniej przegląd jej głównych cech pozwolił zdać sobie sprawę z odrębności kategorii gramatycznych tego języka. Ostatnie zajęcia zostały poświęcone sposobom konceptualizacji nazw wybranych drzew w języku litewskim i rosyjskim, co przekłada się na ich odmienną symbolikę w kulturze litewskiej i rosyjskiej.
Projekt „Wielojęzyczność regionu bałtyckiego, cz. 1: Litwa” został zrealizowany ze środków Funduszu Doskonałości Dydaktycznej UW. Studenci IKSI i WLS mieli możliwość wzięcia udziału w kursie prowadzonym w języku specjalności przez profesorów Uniwersytetu Wileńskiego, rodzimych użytkowników języka rosyjskiego. Kończymy „projekt wileński” z poczuciem, że zajęcia prof. Jeleny Konickiej oraz prof. Pavla Lavrinca wzbogaciły naszą wiedzę na temat języków i kultur, które współistnieją od stuleci i przenikają się wzajemnie.
Serdecznie dziękujemy za udział w projekcie wszystkim studentom oraz wykładowcom WLS, a naszym gościom składamy ogromne podziękowania za przyjęcie zaproszenia i bardzo ciekawe zajęcia.
Joanna Piotrowska
Marta Małachowicz
